Phân biệt lương gross - lương net, và cách đổi lương gross sang net

Net và gross là hai khái niệm quan trọng trong tính toán thu nhập của một cá nhân, và thường được nêu rõ trong bản tin tuyển dụng của các trang web tìm việc uy tín. Việc tính toán lương net và lương gross có thể khiến nhiều người bối rối, nhất là với các bạn sinh viên mới ra trường mới bắt đầu đi tìm việc làm. 

Lương gross là số tiền mà nhà tuyển dụng cam kết trả cho bạn trước thuế và các khoản phí khác. Trong khi đó, lương net là số tiền thực sự bạn nhận được sau khi đã trừ đi các khoản thuế và các khoản phí khác. Để tính lương net, bạn cần biết rõ các quy định về thuế thu nhập cá nhân và các quy tắc tính toán tương ứng.

Cùng tìm hiểu về khái niệm lương net và lương gross, công thức chuyển lương gross sang net hoặc ngược lại, cũng như trả lời các câu hỏi thường gặp về hai loại lương trong bài viết này nhé!

Cho dù tiền lương của bạn được chi trả theo giờ, tháng, hay năm, việc hiểu và phân biệt được lương gross, net và những thành phần nào nên được bao gồm trong phiếu lương sẽ giúp đảm bảo quyền lợi của bạn, tránh những thiệt thòi không đáng có.

Lương gross, hay còn gọi là tổng lương, là tổng số tiền mà một nhân viên nhận được, trong đó đã bao gồm lương cơ bản, trợ cấp, phụ cấp, thưởng - hoa hồng, v.v. trước khi trừ thuế và các khoản khấu trừ khác bắt buộc theo quy định Nhà nước. Tổng lương thường sẽ là con số cao nhất bạn nhìn thấy trên bảng sao kê lương của mình và là tổng số tiền mà doanh nghiệp trả cho bạn dựa trên mức lương đã thỏa thuận trước đó. 

Lương net là số tiền sẽ được gửi vào tài khoản ngân hàng của bạn sau khi đã trừ tất cả các loại thuế và khoản khấu trừ bắt buộc khác. Do vậy, lương net còn có tên gọi khác là thu nhập sau thuế. Thông thường, lương net sẽ được in đậm hoặc in bằng màu sắc khác để dễ dàng phân biệt với lương gross trên phiếu lương mà phòng Nhân sự gửi cho bạn hàng tháng.

Để tính lương net, hãy bắt đầu với tổng lương của bạn, sau đó trừ các khoản khấu trừ theo quy định của chính phủ, bao gồm: thuế thu nhập cá nhân, bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội, và bảo hiểm thất nghiệp.

Để chuyển đổi gross sang net, chúng ta cần hiểu rõ về quy định tỷ lệ trích tiền lương đóng bảo hiểm và thuế thu nhập của người lao động. Hiện nay, tỷ lệ trích tiền lương đóng bảo hiểm và thuế thu nhập của người lao động Việt Nam như sau:

• Bảo hiểm Xã hội (BHXH): Tỷ lệ đóng BHXH bao gồm cả phần do người lao động và doanh nghiệp đóng. Tổng tỷ lệ đóng BHXH thường là khoảng 24% của mức lương gross, trong đó người lao động đóng khoảng 8% và doanh nghiệp đóng khoảng 16%.
• Bảo hiểm Y tế (BHYT): Tỷ lệ đóng BHYT là 4,5% trên mức lương gross, trong đó 1,5% do người lao động đóng và 3% do doanh nghiệp đóng.
• Bảo hiểm Thất nghiệp (BHTN): Tỷ lệ đóng BHTN là 1% trên mức lương gross, trong đó 0,5% do người lao động đóng và 0,5% do doanh nghiệp đóng.
• Thuế thu nhập cá nhân (TNCN): Người độc thân có thu nhập không cao hơn 11 triệu đồng mỗi tháng sẽ được miễn thuế. Đối với người đã có gia đình, mức miễn thuế được tính dựa trên số lượng người phụ thuộc chưa đủ 18 tuổi. Thuế thu nhập cá nhân được tính theo hệ thống bậc thuế, với mỗi bậc có một tỷ lệ thuế khác nhau. Nhìn chung, thu nhập càng cao, càng phải đóng thuế cao hơn.

Với tổng tỷ lệ đóng các khoản BH bắt buộc 10,5%, công thức đổi từ gross sang net của bạn như sau:

Lưu ý rằng, các tỷ lệ trên có thể thay đổi theo quy định của pháp luật và các chính sách mới của Nhà nước. Ngoài ra, quy định về tỷ lệ đóng bảo hiểm cũng có thể khác nhau tùy theo loại hình doanh nghiệp và ngành nghề. Do đó, để có thông tin chính xác và cụ thể, bạn nên tham khảo các văn bản pháp luật và trao đổi kỹ với doanh nghiệp về các mức đóng bảo hiểm, thuế khi đàm phán hợp đồng nhân sự.

Hợp đồng lao động của bạn với doanh nghiệp ghi bạn sẽ nhận được tổng lương là 10 triệu VNĐ/tháng. Vì mức lương này thấp hơn 11 triệu VNĐ nên bạn không cần nộp thuế TNCN. Như vậy, cách tính gross sang net trong trường hợp này như sau:

Lương net = 10.000.000 - 10,5% x 10.000.000 = 8.950.000

Thu nhập thực nhận của bạn hàng tháng sẽ là 8.950.000 VNĐ.

🟢 Quy đổi lương net sang gross như thế nào?

Để quy đổi lương net sang gross, bạn cần tính toán ngược lại bằng cách thêm các khoản trừ (thuế thu nhập cá nhân và các khoản đóng góp khác) vào lương net. Ngoài ra, bạn có thể tham khảo công cụ tính lương Gross Net của công ty nhân sự Adecco Việt Nam để tiết kiệm thời gian và nhận được kết quả chính xác nhất.

🟢 Nên deal lương net hay lương gross khi đi xin việc?

Theo các chuyên gia tài chính và nhân sự, khi đi xin việc, ứng viên nên đàm phán về lương gross vì lương net thường bị ảnh hưởng bởi các khoản trừ và thuế. Trong khi đó, lương gross là cơ sở tính toán các khoản phụ cấp, hoa hồng và lợi ích tài chính khác bạn sẽ nhận được trong quá trình công tác tại doanh nghiệp.

🟢 Lương net có bao gồm thuế thu nhập cá nhân không? 

Không, lương net là số tiền bạn nhận được sau khi đã trừ đi các khoản trừ như thuế thu nhập cá nhân và các khoản đóng góp khác.

🟢 Người lao động nên nhận lương gross hay lương net thì có lợi hơn?

Người lao động nên đàm phán lương gross với công ty để có cái nhìn rõ ràng về tổng thu nhập và các khoản phụ cấp ngay cả khi đã bao gồm các khoản thuế và khấu trừ bắt buộc.

🟢 Lương gross và lương net có cố định theo thời gian không?

Lương gross có thể thay đổi theo thời gian, ví dụ như khi nhận thưởng, tăng lương, hay khi có sự thay đổi chính sách công ty. Lương net cũng không cố định mãi mãi và có thể thay đổi tuỳ thuộc vào nhiều yếu tố như thay đổi về khoản trừ và thuế hoặc tình trạng hôn nhân, gia đình, ngay cả khi lương cơ bản và các khoản phụ cấp của bạn vẫn giữ nguyên. 

Kết luận: 

Khi đi xin việc, có lẽ câu hỏi về mức lương mong muốn luôn khiến các ứng viên bối rối. Đàm phán lương với nhà tuyển dụng là điều cần thiết, nhưng đàm phán trên cơ sở net hay gross thì sẽ có lợi hơn?

Lời khuyên dành cho bạn là: Thay vì chỉ tập trung vào lương net, hãy lưu ý đến cả mức tổng lương nữa nhé! Khi thảo luận với nhà tuyển dụng, bạn nên tìm hiểu kỹ về mức lương trung bình trong ngành và xem xét những lợi ích khác như bảo hiểm, tiền lương thực tế sau khi trừ thuế, và cơ hội phát triển nghề nghiệp.

Sự cân nhắc kỹ lưỡng về cả lương net và lương gross sẽ giúp bạn đạt được sự thỏa thuận tốt nhất và khởi đầu thành công trong sự nghiệp đấy!

--- Tác giả bài viết: Hoang Phuong ---