Kỹ năng ra quyết định: Quy trình và bí quyết rèn luyện

Mỗi ngày chúng ta đều phải cân nhắc giữa nhiều lựa chọn và liên tục đưa ra các quyết định khác nhau, từ nhỏ đến lớn. Quyết định càng quan trọng, áp lực càng cao. Vì thế, cả trong cuộc sống và công việc, kỹ năng đưa ra quyết định đúng đắn là một tố chất lãnh đạo rất cần thiết và có giá trị. 

Mặc dù vậy, không phải ai cũng biết cách rèn luyện để trở thành một người quyết đoán. Bài viết này định nghĩa kỹ năng ra quyết định là gì, gợi ý quy trình ra quyết định trong kinh doanh, cũng như các cách rèn luyện kỹ năng mềm cực kỳ quan trọng này.

Kỹ năng ra quyết định, tiếng Anh là Decision-Making Skills, là tổ hợp tất cả các kỹ năng bạn cần để lựa chọn giải pháp cho những vấn đề và thử thách một cách kịp thời, hiệu quả. Kỹ năng này giúp bạn đưa ra quyết định sau quá trình thu thập thông tin, dữ liệu liên quan, sau đó xem xét, phán đoán dựa trên nhiều quan điểm.

Chính vì vậy, khả năng ra quyết định thể hiện năng lực suy nghĩ khách quan và cân nhắc các lựa chọn khác nhau của một người. 

Nói chung, quá trình đưa ra quyết định giúp các nhà quản lý/lãnh đạo hay các chuyên gia kinh doanh giải quyết vấn đề bằng cách xem xét các lựa chọn và quyết định con đường đi đúng đắn nhất để thành công.

Một người đưa ra quyết định hợp lý trong quản trị có khả năng đánh giá các sự kiện, hiểu rõ về nguồn tài nguyên, tình trạng và mục tiêu của công ty, đồng thời chọn ra các chiến lược hiệu quả nhất.

Quá trình đưa ra quyết định trong kinh doanh thường được chia thành 7 bước. Nhiều nhà quản lý có thể đã luôn sử dụng nhiều bước trong số này mà không nhận ra. Việc hiểu rõ và bài bản hơn về phương pháp này có thể giúp cải thiện kỹ năng ra quyết định của nhà lãnh đạo.

Bước 1: Xác định vấn đề cốt lõi

Trước hết, để có kỹ năng ra quyết định hiệu quả, bạn cần xác định rõ vấn đề mà bạn và đội nhóm đang phải đối mặt. Bước này này bao gồm việc định rõ mục tiêu/cơ hội, cũng như tầm quan trọng của quyết định đối với lợi ích của khách hàng và doanh nghiệp.

Bước 2: Tổng hợp các thông tin khách quan

Bước thứ 2 trong quy trình ra quyết định là thu thập các thông tin cần thiết từ các nguồn đáng tin cậy. Bước này đảm bảo rằng quyết định của bạn được đưa ra dựa trên dữ liệu và dữ kiện có thực, khách quan, từ đó giảm thiểu sai sót và tăng tỷ lệ thành công. 

Sau khi đã tổng hợp được các thông tin từ bên ngoài, việc xâu chuỗi và phân tích các thông tin này qua quá trình tư duy logic là cần thiết để bạn xác định các phương án khả thi trong bước tiếp theo. 

Bước 3: Liệt kê các phương án 

Sau khi đã có được cái nhìn tổng quát, nhà quản lý hãy liệt kê ra các phương án tiếp cận và giải quyết vấn đề. Ở bước này, mặc dù các tiêu chuẩn nhất định cần được tuân thủ để tránh mất thời gian, tính sáng tạo và linh hoạt cũng nên được chú trọng. 

Bước 4: Cân nhắc từng phương án dựa trên ưu - nhược điểm

Ra quyết định là một công việc rất khó vì không phải lúc nào một phương án hoàn hảo cũng tồn tại, nhất là đối với những thử thách mới. Tuy nhiên, chắc chắn mỗi lựa chọn đều có những ưu điểm và nhược điểm riêng. 

Trong bước thứ 4 của quy trình ra quyết định, nhà quản lý cần cân nhắc kỹ lưỡng từng phương án dựa trên tính khả thi và điểm yếu của chúng, từ đó có cơ sở để ra quyết định. Để có được một đánh giá khách quan, việc hỏi ý kiến từ người thứ hai hoặc thảo luận với đội nhóm có thể sẽ rất hữu ích.

Bước 5: Đưa ra quyết định

Dựa vào quá trình cân nhắc ưu-nhược điểm, đã đến lúc bạn cần đưa ra quyết định chính xác và linh hoạt nhất, phản ánh nhận thực rõ ràng về vấn đề và mục tiêu của doanh nghiệp.

Mấu chốt của kỹ năng ra quyết định và giải quyết vấn đề trong bước này là, bạn cũng phải lường trước những rủi ro tiềm ẩn trong quá trình triển khai phương án đã chọn. Các kế hoạch dự phòng cũng có thể được đưa ra ngay sau đó.

Bước 6: Thực hiện quyết định

Thuyết phục những người có liên quan đồng tình với quyết định của bạn là khởi đầu quan trọng để mọi thứ được diễn ra thuận lợi. Vì vậy, hãy chuẩn bị để giải quyết mọi câu hỏi hoặc mối quan ngại có liên quan. 

Sau khi quyết định đã được thông qua, các kế hoạch cần được quản lý và triển khai một cách có hệ thống. Người quản lý có kỹ năng lãnh đạo và ra quyết định mạnh mẽ sẽ tiến hành phân công nhiệm vụ, kêu gọi các nguồn lực cần thiết và đảm bảo mọi người đều hiểu rõ vai trò của mình.

Bước 7: Theo dõi và đánh giá

Cuối cùng, nhà quản lý hãy luôn theo dõi sát sao quyết định của mình và đánh giá đầu ra. Khi đã hiểu rõ về mức độ hiệu quả của quyết định, cơ hội điều chỉnh chiến lược kịp thời nếu cần thiết sẽ nhiều hơn. Bước cuối cùng này là một phần thiết yếu để bạn học hỏi và cải thiện kỹ năng ra quyết định, lãnh đạo/quản lý trong tương lai.

🔖 Tập đưa ra quyết định theo quy trình

Đưa ra quyết định nhanh chóng dưới áp lực là một kỹ năng có giá trị, nhưng khả năng cao là bạn sẽ không đưa ra quyết định tối ưu nếu bạn hành động vội vàng ngay từ những lần đầu.

Khi bạn chia nhỏ quá trình ra quyết định một cách từ từ, bạn sẽ quen với các bước cần thiết để đưa ra lựa chọn hiệu quả. Theo thời gian, điều này có thể giúp bạn trở thành người có kỹ năng đưa ra quyết định đúng đắn, tiết kiệm thời gian hơn.

🔖 Nâng cao tư duy phân tích

Kỹ năng ra quyết định hiệu quả là một tập hợp của chuỗi các kỹ năng giải quyết vấn đề, tư duy logic, khả năng phân tích và phán đoán. Vì vậy, hãy coi mọi tình huống hay vấn đề bạn gặp phải trong công việc và cuộc sống là cơ hội để suy nghĩ, rèn luyện tư duy phân tích và khả năng đưa ra giải pháp bạn nhé!

🔖 Học cách sử dụng các công cụ thu thập/phân tích dữ liệu 

Để đưa ra một quyết định có lý và căn cứ, bạn cần học cách thu thập và đánh giá dữ liệu một cách hiệu quả, cũng như sử dụng công nghệ để quản lý và xử lý thông tin.

Một số công cụ thu thập thông tin khách hàng giúp cải thiện cách đưa ra quyết định đúng đắn là:

🔖 Học hỏi từ kỹ năng ra quyết định của nhà lãnh đạo 

Kỹ năng ra quyết định có thể được trau dồi qua học hỏi từ những nhà lãnh đạo có tài. Hãy quan sát cách họ làm việc, đưa ra quyết định trong các bối cảnh khác nhau, từ đó học hỏi bí quyết và áp dụng vào các vấn đề trong cuộc sống và công việc của bản thân.

🔖 Học hỏi từ sách

Nếu chưa có nhiều kinh nghiệm và mối quan hệ, bạn hoàn hoàn có thể tìm đến các nguồn sách, báo. Một số đầu sách kỹ năng ra quyết định bạn có thể tham khảo là:

Kết luận

Rèn luyện kỹ năng ra quyết định là quá trình đòi hỏi sự chăm chỉ và nhất quán không ngừng. Việc một nhà quản lý/lãnh đạo có khả năng ra quyết định đúng đắn có thể tạo sự ảnh hưởng lớn đến thành công của công ty/tổ chức.

Bài viết trên tổng hợp quy trình 7 bước chi tiết giúp nhà quản lý đưa ra quyết định và chiến lược đúng đắn, trong bối cảnh thị trường nhiều biến động. 

Đối với các ứng viên xin việc, đừng quên kỹ năng ra quyết định chỉ là một phần trong “hòm công cụ” của một CV ấn tượng. Các kỹ năng chuyên môn bắt buộc và các kỹ năng mềm hữu ích sẽ giúp bạn xây dựng một hồ sơ xin việc hoàn chỉnh, thể hiện rõ giá trị của bạn đối với tổ chức/doanh nghiệp. 

--- Tác giả: Dasie Pham ---